شرایط تنظیم قرارداد خرید سرقفلی مغازه در دفترخانه

سرقفلی به واقع حقی است که قانون برای مستاجران اماکن تجاری در نظر گرفته است و به موجب آن امتیاز ویژه ای را برای مستاجر قائل می شود که این امتیاز در واقع همان حق سرقفلی مغازه است. در این مقاله به بررسی مفهوم سرقفلی و شرایط تنظیم سند آن در دفترخانه خواهیم پرداخت.

مفهوم سرقفلی

شرایطی را تصور کنید که شما ملکی را برای شروع یک کسب و کار از صاحب آن اجاره کرده اید و با تلاش های فراوان خود آن کسب و کار را رونق داده اید و مشتریان زیادی را جذب کرده اید. از طرفی ممکن است مدت زمان اجاره نامه شما به اتمام رسیده باشد و صاحب ملک تمایل به تمدید قرارداد خود با شما به عنوان مستاجر نداشته باشد. در این جا شما به اجبار باید کسب و کار خود را رها کنید و به ملک دیگری نقل مکان کنید و کسب و کار خود را از نو آغاز کنید و مالک می تواند از محبوبیت و شهرت شما استفاده کند و بدون زحمت به مشتریان انبوه شما دسترسی پیدا کند. در این جا قانون به کمک مستاجران آمده تا حقی از آنان ضایع نشود.

• نکته: حق سرقفلی صرفا برای ملک تجاری است زیرا در ملک تجاری شما ارزش افزوده ای را به ملک اضافه کرده اید و در مورد ملک مسکونی، به جهت اینکه صرفا سکونت در ملک انجام شده است، ارزش افزوده ای وجود نخواهد داشت. بنابراین حق سرقفلی نیز بی معنا خواهد بود.

در سال 1356 قانونی تحت عنوان حق کسب و پیشه یا تجارت در این خصوص وضع شد. اما در سال 76 این قانون دستخوش تغییراتی شد و به نام سرقفلی تغییر نام داد. افرادی که بخواهند برای دریافت سرقفلی یک ملک تجاری اقدام کنند و قرارداد اجاره نامه آن ها برای قبل از سال 76 باشد بایستی به قانون سال 56 و حق کسب و پیشه یا تجارت رجوع کنند.

قانون حق کسب و پیشه یا تجارت

به موجب این قانون مالک ملک تجاری حق ندارد قرارداد خود را با مستاجر تمدید نکند و در واقع قرارداد به طور خودکار تمدید می شود. اگر بنا به دلایل خاصی از جمله: تخریب ملک، سکونت خویش یا فرزندان و خویشان و یا استفاده از آن ملک جهت شغل مجبور به اتمام قرارداد با مستاجر شود باید مبلغی را به عنوان حق کسب و پیشه یا تجارت به مستاجر بپردازد.

قانون حق سرقفلی

بر خلاف قانون سال 56، قانون سرقفلی که در سال 76 وضع شد حق سرقفلی را به طور خودکار بر روی قرارداد اعمال نمی­کند و موجر و مستاجر باید از قبل و هنگام منعقد کردن قرارداد با یکدیگر بر سر این موضوع به توافق برسند و در قرارداد خود این موضوع را صریحا ذکر کنند. در غیر این صورت مستاجر در هنگام تخلیه ملک نمی تواند هیچ گونه ادعایی مبنی بر حق سرقفلی داشته باشد.

با این پیش زمینه به سراغ شرایط تنظیم قرارداد خرید سرقفلی مغازه در دفترخانه خواهیم رفت و از چند و چون آن مطلع خواهیم شد. شرایط تنظیم قرارداد خرید سرقفلی مغازه در دفترخانه ممکن است به دو حالت وجود داشته باشد که ما در این جا به ذکر هر دو حالت خواهیم پرداخت.

• حالت اول

در این حالت مستاجر اول و مستاجر دوم (مالک ملک تجاری) باید زمانی را برای حضور در دفتر اسناد رسمی انتخاب کنند. در این حالت معمولا حق مالکیت یا همان سرقفلی از طرف مالک پرداخت شده است. مالک و مستاجر هر دو موظفند که در دفترخانه حضور پیدا کنند در غیر این صورت و در صورت نبودن هر یک از طرفین، طرف مقابل این حق را دارد طرح دعوا کند و با دریافت گواهی عدم حضور به تنظیم سند سرقفلی بپردازد.

• حالت دوم

در این حالت طرفین زمانی را برای حضور در دفتر اسناد رسمی تعیین نکرده اند. شرایط تنظیم قرارداد خرید سرقفلی مغازه در دفترخانه در حالت دوم به این صورت است که مستاجر ملک می تواند از مالک درخواست تنظیم سند رسمی سرقفلی کند و در صورتی که مالک از انجام آن امتناع کند مستاجر خود می تواند به طرفیت موجر اقدام به تنظیم سند رسمی سرقفلی کند.

• نکته: شرایط تنظیم قرارداد خرید سرقفلی مغازه در دفترخانه بسیار حائز اهمیت است و این سند حتما بایستی در دفترخانه تنظیم شود زیرا سرقفلی یکی از منافع ملک تجاری است و به موجب قانون قرارداد آن باید به طور رسمی و در دفترخانه به ثبت برسد در غیر این صورت وجهه قانونی نخواهد داشت.