در قانون انحصار وراثت، وراث به سه طبقه دسته بندی شده اند و افراد هر دسته در شرایطی که کسی در طبقه قبل وجود نداشته باشد از ارث سهم خواهند برد.
طبقه بندی وراث
طبق قانون انحصار وراثت، وارثان به سه دسته اصلی تقسیم می شوند.
وارثان طبقه اول: پدر و مادر و فرزند و نوه هستند.
وارثان طبقه دوم: پدربزرگ، مادر بزرگ، خواهر، برادر و فرزندان آن ها را در بر می گیرد.
وارثان طبقه سوم: خاله، عمو، عمو، دایی و فرزندان آن ها را شامل می شود.
لازم به ذکر است که حتی اگر یک نفر در طبقه اول وراثت وجود داشته باشد افراد طبقات دیگر ارث نخواهند برد.
چگونگی تقسیم ارث میان وراث طبقه اول
بدیهی است که افراد مختلف به میزان یکسانی از ارث برخوردار نخواهند بود و چگونگی تقسیم ارث میان وراث طبقه اول در قانون مشخص شده است.
اگر وارثان یک ملک در میزان قسمتی که مالک آن هستند دچار مشکل و اختلاف باشند، تا زمان رسیدگی دادگاه به این پرونده، ملک مورد نظر پلمب خواهد شد. اگر شخص فوت شده همسری داشته باشد، او هم در طبقه اول وارثان قرار می گیرد.
- شوهر: نصف اموال متوفی به شوهر می رسد. اگر شوهر تنها وارث طبقه اول خانمی باشد مابقی اموال هم به او می رسد.
- خانم (همسر): یک چهارم کل اموال شوهر به خانم می رسد. هر مقدار از اموال شوهر باقی مانده باشد به هیچ عنوان به همسر تعلق نمی گیرد حتی اگر همسر فرد فوت شده تنها وارث او باشد.
- پدر: اگر پدر تنها وارث طبقه اول کسی که فوت شده است باشد تمام اموال او به پدرش می رسد.
- مادر: یک سوم اموال به مادر خواهد رسید. اگر مادر تنها وارث طبقه اول فردی که فوت شده است باشد، بقیه اموال نیز به او خواهد رسید.
- پدر و مادر وارثان طبقه اول باشند: در این حالت یک سوم کل اموال سهم الارث مادر است از کل اموال کسر می شود و به مادر می رسد. باقی اموال که دو سوم آن است به پدر می رسد.
- فرزند دختر: در حالتی که متوفی دارای فرزندان دختری به عنوان وراث طبقه اول باشد، ماترک به شکل مساوی بین آنها تقسیم می شود. اگر متوفی یک دختر داشته باشد سهم الارث او که نصف کل اموال است کسر می شود و بقیه اموال هم به او می رسد.
- فرزند پسر: اگر شخصی که فوت شده است چند فرزند پسر داشته باشد اموال به شکل مساوی بین آن ها تقسیم می شود. اگر تنها وارث طبقه اول فرد هم پسر او باشد کل اموال به جا مانده به فرزند سپر او خواهد رسید.
- فرزند پسر و فرزند دختر تنها وراث طبقه اول متوفی باشند: در این موقعیت میزان سهم الارث پسر دو برابر دختر خواهد بود.
- پدر و فرزند دختر وارثان طبقه اول باشند: در این حالت سهم الارث پدر میزان یک ششم کل اموال است و نصف اموال هم به فرزند دختر او می رسد. بقیه اموال به نسبت سه به یک بین پدر و دختر تقسیم خواهد شد.
- پدر، مادر و فرزند دختر وارثان طبقه اول باشند: در این موقعیت نصف اموال به فرزند دختر می رسد، یک ششم اموال به پدر و یک ششم هم به مادر خواهد رسید. هر چه باقی ماند هم به نسبت مساوی بین این سه نفر تقسیم می شود.
- پدر، مادر و شوهر: سهم شوهر از ماترک نصف اموال است. سهم مادر یک سهم اموال خواهد بود و هر چه که از اموال باقی مانده باشد هم به پدر متوفی می رسد.
- شوهر و دختر: سهم الارث شوهر یک چهارم کل اموال است. یک دوم اموال به فرزند دختر می رسد. اموال باقی مانده نیز به فرزند دختر خواهد رسید. اگر متوفی چند دختر داشته باشد اموال به طور مساوی بین آن ها تقسیم می شود.
- خانم و دختر: سهم همسر متوفی یک هشتم اموال است. بقیه اموال به دختر یا دختران فرد می رسد.
- شوهر، دختر و پدر: سهم پدر یک ششم، سهم شوهر یک چهارم و سهم دختر یک دوم اموال است. بقیه اموال به نسبت مساوی بین آنها تقسیم می شود.
- خانم، پدر و دختر وارثان متوفی باشند: سهم خانم یک هشتم و سهم پدر یک ششم اموال است. نصف اموال هم به دختر می رسد. بقیه اموال هم بین پدر و دختر تقسیم می شوند.
- شوهر، پدر، مادر و پسر: سهم شوهر یک چهارم، سهم پدر و مادر یک ششم و مابقی اموال هم به پسر می رسد.
- خانم، پدر، مادر و پسر: سهم خانم یک هشتم اموال، سهم پدر و مادر هر کدام یک ششم و مابقی متعلق به پسر است.
- خانم، پدر و مادر: سهم همسر یک چهارم و سهم مادر یک سوم و بقیه اموال متعلق به پدر خواهد بود.
