مقصود از تحریر ترکه تعیین مقدار ترکه و دیون متوفی است (ماده 206 ق.ا.ح). این موضوع دعوی به مفهوم خاص آیین دادرسی مدنی تلقی نمی گردد تا نیاز به طرح با تمام شرایط مربوط به طرح دعوی در محاکم باشد اما باتوجه به رویه غیر منصوص قضایی و حاکمیت ماده 1 قانون آیین دادرسی مدنی به شرح ذیل آیین دادرسی اختصاصی آن بیان می گردد.
الف – طرفین تحریر ترکه
تحریر ترکه از جمله امور حسبی است و به استناد مواد 208 و 207 قانون امور حسبی اشخاص زیر حق درخواست تحریر ترکه دارند:
- ورثه یا نماینده قانونی آن ها
- وصی برای اداره ی اموال
- امین غایب و قیم محجور
- موصی له اگر موصی به جزء مشاع از ترکه باشد
از ماده ی 210 قانون امور حسبی نیز چنین استفاده می شود که در درخواست تحریر ترکه تمام ورثه یا نماینده قانونی آن ها، بستانکاران و مدیونین به متوفی و کسان دیگری که حقی بر ترکه متوفی دارند باید طرف باشند و برای تحریر ترکه دعوت شوند.
ب – دادگاه صالح
مطابق ماده 163 و 164 قانون امور حسبی، دادگاهی که آخرین اقامتگاه متوفی در ایران در حوزه آن دادگاه بوده و اگر متوفی در ایران اقامتگاه نداشته باشد، دادگاهی که آخرین محل سکنای متوفی در حوزه آن دادگاه است. چنانچه متوفی در ایران اقامتگاه یا محل سکونت نداشته باشد، دادگاهی که ترکه در آن جا واقع شده و در صورتی که ترکه در جاهای مختلف باشد، دادگاهی که مال غیر منقول در حوزه آن واقع است و اگر اموال غیر منقول در حوزه های متعدد باشد، دادگاهی که قبلا شروع به اقدام کرده صالح به رسیدگی است.
فعلا به موجب قانون شورای حل اختلاف و حسب بند ج ماده 11 قانون شورای حل اختلاف مصوب 87 تحریر ترکه در صلاحیت شورای حل اختلاف است.
ج – ارکان دعوا
تحریر ترکه دعوا نیست، بلکه از جمله امور حسبی است، ولی برای تحریر ترکه ارکانی لازم است، اینکه احراز شود کسی فوت کرده، پس باید فوت محرز باشد، ترکه از متوفی به جای مانده و اشخاص ذینفع درخواست تحریر کنند.
د – مواد استنادی
مواد 206 الی 224 قانون امور حسبی و ماده 11 قانون شورای حل اختلاف در تمیز صلاحیت و اجرای خواسته مؤثر است.
به منظور آغاز تحریر ابتدا با جمع شرایط اقدام به صدور قرار تحریر ترکه به شرح ذیل می نماید: نظر به اینکه فوت مرحوم…… و وراثت خواهان و خواندگان نسبت به متوفی و وجود ماترک با توجه به مندرجات گواهی حصر وراثت شماره………صادره از شعبه………..دادگاه……….. محرز و مسلم است.
لذا دادگاه به استناد مواد 167، 174، 206، 207 قانون امور حسبی قرار تحریر ترکه مرحوم………… را صادر و اعلام می نماید تا عضو مجری قرار با رعایت تشریفات مقرر در قانون نسبت به تحریر ترکه اقدام نماید. به منظور اجرای قرار آقای مدیر دفتر شعبه تعیین می شود.
مقرر می دارد دفتر، وقت احتیاطی تعیین به خواهان اخطار تا نسبت به پرداخت هزینه نشر آگهی موضوع ماده 210 قانون امور حسبی و ارائه قبض مربوط به آن اقدام و پرونده پس از آن به نظر برسد.
